Πόσοι γνωρίζουν άραγε ότι, στο πλαίσιο της αντίστασης των Ελλήνων ενάντια στον εκβουλγαρισμό της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, έγινε τον Σεπτέμβριο του 1941 στη Δράμα και στα όμορα χωριά του Φαλακρού και του Παγγαίου η πρώτη μαζική εξέγερση κατά του Άξονα στην ναζιστοκρατούμενη Ευρώπη;
Βασίλης Στοϊλόπουλος (fb)
Και μάλιστα, με αντίποινα που, συγκριτικά με άλλους μαρτυρικούς τόπους της Ελλάδας - αλλά και της Ευρώπης - ξεπερνούσαν κατά πολύ σε αριθμό θυμάτων, μαζικών εκτελέσεων, φυλακίσεων, βασανισμών, εκτοπίσεων και πυρπόλησης σπιτιών. Ακόμη και σήμερα ο αριθμός των θυμάτων από τη βουλγαρική θηριωδία δεν έχει εξακριβωθεί επακριβώς : 2.500 με 3.000 στη Δράμα και 5.000 με 6.000 σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή (Βλ. «Η βουλγαρική κατοχή στην Αν. Μακεδονία και τη Θράκη 1941-1944», ΙΜΧΑ, 2002). Χρειάστηκε μάλιστα η παρέμβαση των Γερμανών, αλλά και μια διαταγή από τον ίδιο τον Βούλγαρο τσάρο Βόρις για να σταματήσει το παρατεταμένο λουτρό αίματος.
Γιατί άραγε αυτή η «υποβάθμιση» ενός τέτοιου συγκλονιστικού γεγονότος ; Ίσως γιατί, αν και πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε, τα ερωτήματα για τα κίνητρα, τους σκοπούς και τις πραγματικές προθέσεις των πρωταγωνιστών των γεγονότων παραμένουν εν πολλοίς ακόμη αναπάντητα, τόσο από τους Βούλγαρους όσο και από τους Έλληνες ιστορικούς - και παρά τις όποιες σοβαρές προσπάθειες (Τ. Χατζηαναστασίου, Σπ. Κουζηνόπουλος κ.α.). Το κυριότερο ερώτημα : Υπήρξε όντως μια αυθόρμητη, αν και εντελώς πρώιμη και απροετοίμαστη, εξέγερση ενάντια στον Βούλγαρο κατακτητή ή ήταν προσχεδιασμένη προβοκάτσια των βουλγαρικών αρχών κατοχής στην οποία συνέπραξαν ως «χρήσιμοι ηλίθιοι» Έλληνες κομμουνιστές, με απώτερο σκοπό να δικαιολογηθεί η χρήση βίας σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού; Όπως φαίνεται πάντως «η εκδήλωση της εξέγερσης δεν έγινε με διαταγή του ΚΚΕ, καθώς τις ίδιες ακριβώς μέρες γινόταν η σύσκεψη για την ίδρυση του ΕΑΜ». Το επίσημο ΚΚΕ απέδωσε την ευθύνη για την εξέγερση « στην τοπική οργάνωση Δράμας του ΚΚΕ και προσωπικά στο γραμματέα της, Αλέκο Χαμαλίδη, που έδρασε χωρίς την έγκριση του κόμματος, παρασυρόμενος από τις διαδόσεις Βουλγάρων πρακτόρων που εμφανίζονταν ως κομμουνιστές, για δήθεν κομμουνιστική εξέγερση σε όλα τα Βαλκάνια» (Τ. Χατζηαναστασίου).
Όπως και να έχει πάντως, αυτή η «μισοξεχασμένη» ή και άγνωστη θυσία χιλιάδων Ελλήνων στη Δράμα και στα χωριά της το φθινόπωρο του 1941 «συνέβαλε τα μέγιστα στη διατήρηση της ελληνικότητας της περιοχής». Κι αυτό δεν πρέπει να παραμένει στη σιωπή, ιδιαίτερα τώρα που «ξαναφουντώνει» το Μακεδονικό, το μέγεθος του οποίου κάποιοι σημερινοί «προοδευτικοί» διαχειριστές του ποτέ δεν μπόρεσαν, έστω να το καταλάβουν.
(Φωτό στο κενοτάφιο των χιλιάδων μαρτύρων της σφαγής της Δράμας και περιχώρων, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1941).