Δεν είναι θέμα εθνικής υπερηφάνειας η ελληνική σκέψη...

Του Στέλιου Συρμόγλου

Τη σύγχρονη ζωή την επηρεάζει και την κατευθύνει η επιστημονική σκέψη και ανζήτηση, χωρίς κανένα ιδεολογικό ανθρώπινο βάθρο. Την κατευθύνουν οι πρακτικές ανθρώπινες ανάγκες, χωρίς γνώμονα και χωρίς συσχέτιση. Η Ελληνική φιλοσοφια χωρίς καμία πίεση και άμεση ανάγκη είδε, φανέρωσε και συζήτησε όλες τις πλευρές της ανθρώπινης υπόστασης.

Και κατόρθωσε με την καθαρή της σκέψη να βαδίσει και να οδηγήσει προς τη δημοκρατία και στις υψηλές ηθικές και πολιτικές αντιληψεις, που κοσμούν και εκπλήσσουν την ανθρώπινη διανόηση όλων των εποχών. Αξίζει στη χρονική αυτή θέση να λεχθούν λίγα λόγια για την Ελληνική σκέψη, που παρά τον κίνδυνο που περικλείει η περιαυτολογία της εθνικής υπερηφάνειας, αποτελεί καθήκον για την ίδια την αλήθεια. Και ακόμη περισσότερο προσφορά προς ένα ιδανικό και σε μια διδασκαλία, που καθοδήγησε και εξύψωσε την ανθρώπινη συνείδηση στη μεγάλη ιδέα της αρμονίας και του μέτρου, που τη συγκροτούν ψυχικλες αφιερώσεις καιορμές έξω από κάθε υλική έμπνευση και υλικό υπολογισμό.

Από τους προορισμούς που παρουσιάζει ο άνθρωπος, ο πιο άμεσος και κοντινός είναι εκέινος που υπηρετεί την ύπαρξη, την υπόσταση του ίδου του ανθρώπου. Η φυλή των Ελλήνων ξεχώριζε κατά την εκτίμηση αυτού του οικονομικού προορισμού. Και αν επρόκειτο να ταξινομήσουμε τις φυλές του κόσμου, σύμφωνα με τις ροπές καιτις βλέψεις, θα λέγαμε ότι η φυλή αυτή εμφανίστηκε με όλα τα χαρακτηριστικά της πνευματικής εξειδίκευσης, των καθαρών ορθολογικών επιδιώξεων, χωρίς οικονομικές βλέψεις και συνδέσεις.

Με έντονες τις εκδηλώσεις της ευθύνης για τον ανθρώπινο προορισμό και την ανθρώπινη τύχη, σαν βλάστηση που τα υποσχέθηκε όλα, πνευματική δύναμη που κατέβαλε στην εποχή της, την απέναντί της βάρβαρη δύναμη καιπου παρ' όλες τις περιπέτειές της, διατήρησε το φως όταν πρωτοφανερώθηκε. Ο ανθρώπινος βίος βάδισε κατόπιν έναν δρόμο που διαρκώς απομακρυνότανε απο τις βάσεις της Ελληνικής διδασκαλίας, που τόσο τον παραπλάνησε και τον έβλαψε.

Και που ακόμη παρ' όλες τις προσπάθειές του να συνδεθεί με την Ελληνική διδασκαλία, όπως και κατά την Αναγέννηση, βρίσκεται μακριά από τα ιδανικά της Ελληνικής φιλοσοφίας και σκέψης, που περιέχουν περισσότερη διανόηση και λιγότερο οικονομικό νόημα, περισσότερς ιδέες και λιγότερο ενδιαφέρον στους υλικούς τρόπους διαβίωσης, που αντίθετα προς τον Ελληνικό πολιτισμό απετέλεσαν το πιστεύω της σημερινής ανθρωπότητας.

Το Ελληνικό πνεύμα δεν άρχισε με την άνθηση της φιλοσοφίας. Αρχισε φυσιολογικά και ολοκληρωμένα με τον ποιητικό λόγο.Ο ποιητικός λόγος του Ομήρου δίδαξε τις αρχές και τα κοινωνικά θεμέλια του ανθρώπινου κόσμου. Και η ποίηση του Ησίοδου την πρώτη κοσμική έμπνευση και σύνδεση του ανθρώπου με τις εξωτερικές δυνάμεις, για την καταγωγή και την προέλευσή του.

Το πνευματικό βίωμα του ανθρώπου αρχίζει με το μύθο, τις φανταστικές σχέσεις και την ποίηση. Ολα αυτά αποτελούν τη διαίσθηση. Με την καθαρή διαίσθηση προσεγγίζει ο άνθρωπος τον κόσμο. Είναι το όνειρο που τον καθοδηγεί. Το όνειρο σιγά -σιγά ξεδιαλύνεται και γίνεται λόγος, αποδεικτική σχέση, σταθερός και θεμελιωμένος δεσμός, πειστικός σ' όλους τους λογισμούς και τις εκδηλώσεις...

Μαζί με τον άνθρωπο, που σαν γένος εξελίσσεται και μεγαλώνει όπως το άτομο, έτσι μεγαλώνουν και εξελίσσονται και οι έννοιες σαν ώριμα παράγωγα του πνευματικού αγρού με τη διαρκή αποκάλυψη και ολοκλήρωση στο φως, που από το χώρο της αρχικά αμφίβολης και σκοτεινής έννοιας, ανέρχεται μαζί με το φως της ημέρας που προχωρεί και καταυγάζει και αφομοιώνεται από την ανθρώπινη συνείδηση, με την παρέλευση του χρόνου και του στοχασμού που δεν σταματά.

Το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης σκέψης κάμπτεται από τοι βάρος των εφήμερων επιδιώξεων, άμεσων ή έμμεσων του ανθρώπου, χωρίς βάθος προοπτικής, χωρίς αξίες και χωρίς προρισμό. Η σύνδεσή της αρχικά με την Ελληική ιδεολογία τη βοήθησε στο σωστό ξύπνημα και στο αντίκρυσμα των σωστών αιώνιων αληθειών.

Προιόντος του χρόνου, όμως,ο δεσμός αδυνάτισε και η ψυχή της, η τάση της τη οδήγησε μακριά, εκεί που ο χαρακτήρας της Δύσης την προόριζε στον θετικισμό και στην εμπειρία, αφήνοντας αναπάντητα τα κύρια φιλοσοφικά προβλήματα, που τα ανάμιξε σε μια περίοδο με τη μεταφυσική του πρακτικού λόγου, έξω από το χώρο της Ελληνικής φιλοσοφίας.

Η Ελληνική φιλοσοφία είχ ξεχωρίσει τη θέση καιτις αρμοδιότητές της από τις θετικές επιδιώξεις, πράγμα που στην εποχή της συνέβαλε χάρη σ' αυτή την καθαρότητα να ακμάσουν τα διανοητικά φιλοοσφικά επιτεύγματα. Η Ελληνική σκέψη υπήρξε την εποχή εκείνη ο καθοδηγητής της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που, όπως ξέρουμε σχεδόν όλοι μας, βασίστηκε και ο Χριστιανικός πολιτισμός, ενώ τα πρακτικά προβλήματα αντίθετα προς τη σημερινή θέση τους, είχαν υποδεέστερη και δευτερεύουσα σημασία.

Στη σύγχρονη περίοδο τα πρακτικά προβλήματα καλύπτουν το μεγαλύτερο χώρο και συχνά αποκλειστικά όλο το πεδίο των ανθρώπινων διαλογισμών και σκέψεων. Η θέση αντιστράφηκε. Και γι' αυτό ακριβώς το λόγο βρισκόμαστε, ύστερα από τη αποτυχία και το αδιέξοδο που διαπιστώνεται στην ανθρώπινη πορεία, στην ίδια θέση που βρέθηκε η Αθηναική φιλοσοφία, ύστερα από το ξύπνημα και την αναζήτηση των κοσμικών αρχών και αιτίων από τους Ιωνες φιλσοφόφους του 6ου αιώνα π.Χ.
Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail